Lessico


Jean Ruel

     

Latinizzato in Johannes Ruellius. Medico e botanico francese nato nel 1474 a Soissons, dipartimento dell'Aisne, 90 km a nordest di Parigi, morto a Parigi nel 1537. Fu autodidatta in greco e latino, e nonostante si conoscano pochi particolari biografici, sappiamo che studiò medicina laureandosi nel 1508, secondo altri nel 1502. Nel 1509 divenne medico di Francesco I, dedicandosi anche alla farmacologia e alla botanica.

Nonostante i suoi lavori fossero compilazioni dei lavori di autori precedenti, essi rappresentarono il primo tentativo di rendere popolare la botanica. Nel 1516 pubblicò una traduzione in latino del De materia medica di Dioscoride e il suo Veterinariae medicinae libri II (1530) è una compilazione in latino di tutto ciò che era stato scritto in greco di medicina veterinaria.

L’opera che forse lo rese più famoso fu il De natura stirpium libri tres (Parisiis: Ex officina Simoni Colinaei, 1536) in cui descrisse in modo molto dettagliato, pur senza alcuna iconografia, non solo l’aspetto e la localizzazione, ma anche l’odore e il sapore di ciascuna pianta; come sorgente etimologica non è invece affidabile in quanto si basa sugli autori antichi; tuttavia vi si trova per la prima volta un elenco in lingua francese di circa trecento nomi di piante.

Dopo la morte della moglie, Étienne Porcher - vescovo di Parigi - ottenne che Ruel fosse canonico a Nôtre-Dame, potendosi così dedicare completamente ai suoi studi. E a Nôtre-Dame venne sepolto. Charles Plumier, valoroso botanico di Marsiglia (1646-1706), in suo ricordo gli dedicò il genere Ruellia, della famiglia Acantacee.

Jean Ruel

Jean Ruel ou Jean de la Ruelle ou Jean du Ruel, né vers 1479 à Soissons et mort le 24 septembre 1537, est un médecin et un botaniste français.

Il donne une nouvelle traduction du traité de Dioscoride en 1516: Pedacii Dioscoridis. Son ouvrage de 1536, De Natura stirpium libri tres, fait l'inventaire des connaissances botaniques de son époque mais ne propose aucune méthode de classification, les espèces sont présentées pêle-mêle. Malgré tout, Jean Ruel tente de donner une description morphologique précise et définit pour se faire tout un vocabulaire.

Médecin de François Ier et régent de la faculté de médecine de Paris, il devient le chanoine de Notre-Dame après la mort de sa femme. Charles Plumier (1646-1704) lui a dédié le genre Ruellia (de la famille des Acanthacées).

Jean Ruel

Jean Ruel (auch Jean Du Ruel, de la Ruelle, Rueil, Ruell, lateinisch Ruellius, a Ruella; * 1474 in Soissons; † 24. September 1537 in Paris) war ein französischer Humanist, Arzt und Botaniker.

Leben

Ruel studierte Medizin in Paris (Bakkalaureus 1500, Lizentiat 1502). 1506 wurde er Professor der medizinischen Fakultät, 1508-1509 amtierte er als deren Dekan. Franz I. ernannte ihn zu einem seiner Leibärzte, ihm widmete Ruel mehrere seiner Schriften, darunter auch sein heute noch bekanntestes Werk De natura stirpium (1536).

Nach dem Tod seiner Frau empfing Ruel die niederen Weihen und wurde am 12. Dezember 1526 als Kanoniker in das Domkapitel von Notre Dame gewählt.

Ruel, der nach Darstellung älterer Biographien seine Latein- und Griechischkenntnisse autodidaktisch erworben haben soll, stand in Beziehung zu führenden Humanisten seiner Zeit wie Erasmus und Guillaume Budé und war ein gefragter Sammler griechischer und lateinischer Manuskripte. Er besaß unter anderem eine Handschrift der Elemente Euklids, die zusammen mit einer weiteren Handschrift von Lazare de Baïf die Grundlage für die von Simon Grynaeus d.Ä. herausgebene Editio princeps (Basel 1533 bildete). Seine eigene Editio princeps der Compostiones von Scribonius Largus (Paris 1528), die in ihrem Prolog das älteste bekannte Zeugnis des Hippokratischen Eides enthalten, beruhte auf einer seither verschollenen Handschrift, die in der Wiedergabe von Ruels Druck neben der Sekundärüberlieferung bei Marcellus Empiricus bis in die jüngste Zeit den einzigen Zeugen des Scriboniustextes bot.

Großes Ansehen erwarb er sich bei den Zeitgenossen zunächst durch seine lateinische Ausgabe der Materia medica des Dioscurides (1516), die wesentlich dazu beitrug, das Studium dieses Werkes im Universitätsunterricht zu verankern. Aus dem byzantinischen Schrifttum übersetzte er das Therapeutikon von Johannes Aktuarios (De medicamentorum compositione, 1539 postum herausgegeben von Ruels Freund und Mitarbeiter Dionysius Coronius) sowie, im Auftrag Franz' I., die Hippiatrika, eine Kompilation zur Veterinärmedizin (Veterinariae medicinae libri II, 1530), die später auch in einer auf Ruels lateinischer Fassung beruhenden deutschen Übersetzung von Gregorius Zechendorfer erschien (Roßarzney, Nürnberg 1575).

Die nachhaltigste Wirkung erzielte er jedoch mit seinem dreibändigen botanisch-pharmazeutischen Lexikon De natura stirpium (1536), das zu rund 600 Pflanzen in alphabetisch nach deren lateinischen Namen geordneten Artikeln, unter Beifügung der französischen Trivialnamen, Angaben aus griechischen, arabischen und lateinischen Quellen nebst eigenen Beobachtungen zusammenfaßt. De natura stirpium blieb in der Folgezeit das wichtigste Referenzwerk dieser Art in der vorlinnéischen Botanik.

Auf der Grundlage seiner Glossen zum Moretum aus der Appendix Vergiliana veröffentlichte später sein Landsmann Hubert Sussaneau einen Kommentar (1542).

Ehrentaxon

Charles Plumier benannte ihm zu Ehren die Gattung Ruellia der Pflanzenfamilie der Akanthusgewächse (Acanthaceae). Carl von Linné übernahm später diesen Namen.

Werke

Pedacii Dioscoridis Anazarbei de medicinali materia libri quinque De virulentis animalibus, et venenis canerabioso, et corum notis, ac remediis libri quattuor (Henri Étienne, Paris, 1516)

Scribonii De compositionibus medicamentorum liber unus (Silvius, Paris 1528)

Aurelii Cornelii Celsi De re medica libri octo (beigefügt der Scriboniustext; Wechel, Paris 1529)

Veterinariae medicinae libri duo (Simon de Colines, Paris, 1530)

De Natura stirpium libri tres (Simon de Colines, Paris, 1536)

Postum

Actuarii De medicamentorum compositione (Conrad Neobarius, Paris 1539)

Hubert Sussaneau: In P. Virg. Maronis Moretum scholia, ex praestantissimis quibusque scriptoribus, maxime ex Jo. Ruellii (...) lucubrationibus huc transposita (Simon de Colines, Paris 1542)

Literatur

Jean Chrétien Ferdinand Hoefer: Nouvelle biographie générale, Band 42, Paris, Firmin Didot, 1863, Sp. 864f.

Peter Krivatsy: Erasmus' Medical Milieu. In: Bulletin of the History of Medicine 47,2 (1973), S. 113-154, S. 131 (fehlerhaft)

Jean-Bernard Michault: Mêlanges historiques et philologiques, Avec des notes, 2. Ausg., Band I, Tilliard, Paris 1770, S. 299-301

Michel Reulos / Peter G. Bietenholz: Art. Jean Du Ruel of Soissons, in: Peter G. Bietenholz [u.a.]: Contemporaries of Erasmus: A Biographical Register of the Renaissance and Reformation, Band I, University of Toronto Press, Toronto 1985, ISBN 0-8020-2507-2, S. 415

Ruellia

Ruellia rosea

Le genre Ruellia appartenant à la famille des Acanthacées comprend environ 250 espèces de plantes herbacées. Ce sont des plantes principalement originaires des régions tropicales ou sub-tropicales. Quelques espèces sont originaires des régions tempérées d'Amérique du Nord où elles sont communément appelées pétunia. C'est Charles Plumier (1646-1704) qui dédie ce genre à Jean Ruel. Carl von Linné a ensuite conservé cette appellation.

Principales espèces

Ruellia brevifolia
Ruellia brittoniana
Ruellia californica
Ruellia caroliniensis
Ruellia chartacea
Ruellia ciliatiflora
Ruellia coccinea
Ruellia corzoi
Ruellia davisiorum
Ruellia devosiana
Ruellia drummondiana
Ruellia drushelii
Ruellia elegans
Ruellia humilis
Ruellia macrantha
Ruellia makoyana
Ruellia malacosperma
Ruellia peninsularis
Ruellia rosea
Ruellia squarrosa

Ruellia elegans

Dictionnaire historique
de la médecine ancienne et moderne

par Nicolas François Joseph Eloy
Mons – 1778